Ψυχάγειν Καβάλα Ψυχοθεραπεία

Σχολικός εκφοβισμός (Bullying)

Σχολικός εκφοβισμός (Bullying)

Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός;

Είναι η χρήση βίας μεταξύ μαθητών, ή παιδιών παρόμοιας ηλικίας, με σκοπό να προκαλέσει πόνο και αναστάτωση.

• Συναισθηματική βία:  σκόπιμη απομόνωση του παιδιού, επιρροή στην ομάδα των συνομηλίκων για αντιπάθεια διάδοση κακόβουλων φημών και ψευδών,  καταστροφή των πραγμάτων του, εκβιασμός για χρήματα, απειλές.
• Σεξουαλική βία:  υβριστικά σχόλια, σκίτσα και γκράφιτι με σεξουαλικό περιεχόμενο, ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητο άγγιγμα, μέχρι και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις.
• Ηλεκτρονική βία: χρήση Ίντερνετ, e-mail, chat room, και κινητών με κλήσεις και sms με προσβλητικό και απειλητικό περιεχόμενο, χρήση κάμερας με σκοπό την απειλή και την ταπείνωση του παιδιού.

Στην Ελλάδα, τα δεδομένα διαφορών ερευνών δείχνουν ότι:

• Το 10-15 % των μαθητών πέφτει θύμα διαφόρων μορφών εκφοβισμού και βίας στο σχολείο.
• Οι μαθητές που ασκούν εκφοβισμό και βία στο σχολείο υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 5% του συνόλου των μαθητών.
• τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας
• τα κορίτσια, τα οποία φαίνεται να εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά λεκτικής βίας.

Διαφορές ανάμεσα στον εκφοβισμό και στη σύγκρουση (conflict)

Ένα παιδί εκφοβίζεται, όταν ένα άλλο παιδί ή μια ομάδα παιδιών:

• το χτυπάνε, το κλωτσούν ή το περιορίζουν στις κινήσεις του (το κλείνουν στις τουαλέτες ή το κλειδώνουν στην τάξη)
• του λένε άσχημα πράγματα ή το κοροϊδεύουν
• το αποκλείουν από τις παρέες και τις δραστηριότητές τους ή το αγνοούν
• το απειλούν ή το αναγκάζουν να κάνει πράγματα που δεν θέλει
• του κλέβουν ή του καταστρέφουν τα πράγματά του
• διαδίδουν φήμες, το ειρωνεύονται λόγω της προφοράς του, της χώρας του, του χρώματος ή της θρησκείας του για να κάνουν τους άλλους να μην το συμπαθούν
• του στέλνουν απειλητικά ή κοροϊδευτικά μηνύματα μέσω κινητού τηλεφώνου ή υπολογιστή.

Για ποιους λόγους τα παιδιά εκφοβίζουν;

• Τα παιδιά, συνήθως, εκφοβίζοντας:
  • κερδίζουν κάτι (χαρτζιλίκι είτε άλλα αντικείμενα των συμμαθητών)
  • γίνονται συχνά πιο δημοφιλή
  • αποκτούν μεγαλύτερη δύναμη
  • γίνονται αρχηγοί και κυριαρχούν στην ομάδα
  • νιώθουν ευχαρίστηση από τον πανικό που προκαλούν
  • σπάνε τη μονοτονία, γιατί, συχνά, βαριούνται
  • μιμούνται επιθετικές συμπεριφορές ατόμων
• Πολλές φορές, ακόμα, κάποια παιδιά εκφοβίζουν, γιατί :
  • δεν αποδέχονται τα παιδιά που διαφέρουν
  • συχνά, τα ακούμε να λένε: «Φυσικά τον κοροϊδεύουμε. Δεν είναι φυσιολογικός!»
  • πιέζονται από την ομάδα των συνομηλίκων ή υπακούν στις εντολές άλλων παιδιών δυνατότερων από αυτά

Συνήθη χαρακτηριστικά ΔΡΑΣΤΗ

• Αυτοπεποίθηση
• ταμπεραμέντο (δραστήριοι και παρορμητικοί): υψηλότερα επίπεδα δυσκολιών ελέγχου των συναισθημάτων τους
• σωματική δύναμη
• κυρίαρχα (όχι απαραίτητα δημοφιλή) στην ομάδα των συνομηλίκων
• εξωτερική και εχθρική απόδοση αιτιών
• δέκτες επιθετικών πράξεων στην οικογένεια
• χρησιμοποιούν πιο συχνά τη βία στις σχέσεις τους με τα υπόλοιπα παιδιά
• θυμώνουν πιο εύκολα
• θέλουν να κυριαρχούν
• έχουν συνήθως μεγαλύτερη σωματική δύναμη από τα παιδιά που εκφοβίζουν
• δεν μπορούν να μπουν εύκολα στη θέση του άλλου
• δεν ενδιαφέρονται πολύ για τα συναισθήματα των άλλων

Φαίνεται πως μπορεί να εμφανίζουν:

• σχολική αποτυχία
• διάσπαση προσοχής
• νευρικότητα και υπερκινητικότητα
• κατάθλιψη

ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΩΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες:

• να συμπεριφέρονται με βίαιο τρόπο στην οικογένειά τους,
• να έχουν δυσκολίες στην επαγγελματική τους ζωή
• να έχουν επικίνδυνες συμπεριφορές (κάπνισμα, χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών, παράνομες πράξεις)

Πιθανοί Αιτιολογικοί Παράγοντες

• Σχέση γονέων
• Ελάχιστος χρόνος ενασχόλησης με το παιδί
• Προβολή βίαιων συμπεριφορών από Μ.Μ.Ε
• Μαθησιακές \ νοητικές δυσκολίες.
• Συναισθηματικός δεσμός με τους γονείς
• Γονικοί τύποι συμπεριφοράς (Γ.Τ.Σ.)
• Έλλειψη Ενσυναίσθησης
• …ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ΟΜΩΣ ΚΑΠΟΙΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΠΟΥ ΧΡΗΖΕΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΟ ΕΙΔΙΚΟ

Η συναισθηματική κατάσταση των παιδιών θύματα του εκφοβισμού

• νιώθουν περισσότερο άγχος και ανασφάλεια
• είναι συνήθως ευαίσθητα, ήσυχα και ντροπαλά
• κλαίνε συχνά και δεν έχουν πολλούς φίλους
• δεν πιστεύουν πολύ στον εαυτό τους
• δεν διεκδικούν αυτό που θέλουν και υποχωρούν εύκολα
• διαφέρουν ως προς κάτι (μπορεί να έχουν, για παράδειγμα, μια αναπηρία ή να είναι από άλλη χώρα)
• φαίνεται να τα πηγαίνουν καλύτερα με τους μεγάλους από ό, τι με τους συνομήλικούς τους

Τα παιδιά που εκφοβίζονται μπορεί να παρουσιάσουν:

• θλίψη, στενοχώρια ή και κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, μοναξιά και απομόνωση, αίσθηση πανικού
• δυσκολία συγκέντρωσης και προσοχής
• αδυναμία να αντιδράσουν και απελπισία με σκέψεις να κάνουν κακό στον εαυτό τους
• μεγάλη δυσκολία να ξεπεράσουν τον εκφοβισμό που έζησαν

Επίσης, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες:

• να παρουσιάσουν σωματικά προβλήματα (συχνούς πονοκεφάλους, πόνους στο στομάχι και δυσκολίες ύπνου)
• να νιώθουν αγωνία για τις κοινωνικές τους σχέσεις
• να έχουν λίγους φίλους
• να μη θέλουν να πάνε στο σχολείο ή να μην τα πηγαίνουν καλά στο σχολείο

Ποια είναι τα σημάδια και οι συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού στα θύματα;

• Το παιδί επιστρέφει σπίτι πεινασμένο,
• με σκισμένα ρούχα,
• κατεστραμμένα βιβλία,
• του λείπουν πράγματα,
• ζητά ή κλέβει χρήματα (για να τα δώσει στον θύτη-εκβιαστή),
• χάνει συνέχεια το κολατσιό του ή τα χρήματά του.
• Έχει ανεξήγητες μελανιές – χτυπήματα και δίνει απίθανες εξηγήσεις για αυτά.
• Το παιδί γίνεται ανεξήγητα επιθετικό στο σπίτι,
• Παράλογο, προκαλεί φασαρίες, επιτίθεται σε άλλα παιδιά ή αδέρφια
• Φοβάται να χρησιμοποιήσει το κινητό ή το e-mail και τρομάζει όταν λαμβάνει μήνυμα στο κινητό
• Φοβάται να περπατήσει μόνο στο σχολείο κι εκλιπαρεί να το πάνε σχολείο με το αμάξι
• Δεν θέλει ούτε να χρησιμοποιήσει το λεωφορείο και αλλάζει διαδρομή πηγαίνοντας προς το σχολείο
• Δε θέλει να πηγαίνει σχολείο, κάνει απουσίες/ κοπάνες
• Δείχνει ανήσυχο / χάνει την αυτοπεποίθησή του
• Αρχίζει να τραυλίζει. Σταματά να τρώει. Κλαίει πριν κοιμηθεί, έχει εφιάλτες.
• Απειλεί με αυτοκτονία
• Πέφτει η σχολική του επίδοση

Παράδειγμα: «Η κάθε μέρα που έπρεπε να πάω σχολείο ήταν ένα μαρτύριο – ωχ, άλλη μια μέρα, μακάρι να μπορούσα να φύγω και να δουλέψω οικοδομή..»

• Πολλά παιδιά εγκαταλείπουν το σχολείο και τραυματίζονται ψυχικά για όλη τους τη ζωή.

Τα παιδιά – παρατηρητές:

Αρνητικές συνέπειες για όσα παιδιά βλέπουν τα περιστατικά εκφοβισμού

• συνήθως δεν μπορούν να κάνουν κάτι γι’ αυτό.
• συχνά νιώθουν ότι θα μπορούσαν να είναι τα ίδια στη θέση του θύματος και φοβούνται πολύ.

Μπορεί ακόμη να:

• νιώθουν άγχος και ανασφάλεια
• νιώθουν θλίψη, αδυναμία και αποτυχία
• θεωρούν αρνητικό το κλίμα στο σχολείο
• να μην τα πηγαίνουν καλά στο σχολείο

Ο σχολικός εκφοβισμός ΠΟΝΑΕΙ – δεν έχει πλάκα!

…… ΚΑΙ Να θυμάστε πως ο δράστης έχει το πρόβλημα, όχι εσείς!