Διαζύγιο γονέων
Οι επιπτώσεις του διαζυγίου στα παιδιά
- Το διαζύγιο αποτελεί, σήμερα, ένα από τα πιο συχνά γεγονότα ζωής.
- Δυναμική, πολύπλοκη διαδικασία, με σημαντικές αλλαγές στην κοινωνική και οικονομική κατάσταση, στην κατοικία και το σχολείο, που συνοδεύονται, συχνά, από συγκρούσεις και δυσκολίες επικοινωνίας μεταξύ των γονέων και των παιδιών και, πιθανώς, ψυχική διαταραχή στους γονείς.
- Νέος γάμος των γονέων μπορεί να επιφέρει επιπλέον αλλαγές και τα παιδιά υποχρεούνται να προσαρμοστούν στη νέα δομή της οικογένεια.
- Το διαζύγιο θεωρήθηκε ως σημαντική αιτία διαφορετικών προβλημάτων συμπεριφοράς και δυσκολιών προσαρμογής σε παιδιά και εφήβους.
- Τα προβλήματα προσαρμογής των παιδιών, που ζουν με τον ένα γονέα οφείλονται, σε σημαντικό βαθμό, σε εμπειρίες πριν από το διαζύγιο
- Επιπλέον, άσχετα από το διαζύγιο, υψηλό επίπεδο συγκρούσεων στους γονείς βρέθηκε ότι έχει σχέση με κατάθλιψη, διαταραχές διαγωγής και άλλα ψυχολογικά προβλήματα σε νέους ενήλικες.
Η κατανόηση της διαδικασίας του διαζυγίου και των αλλαγών
- έχει άμεση σχέση με την ηλικία και το επίπεδο της κοινωνικο-γνωστικής ανάπτυξης του παιδιού.
- Η προσαρμογή των παιδιών στις νέες συνθήκες ζωής είναι πολύπλοκη διαδικασία, αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης διαφορετικών παραγόντων. Μεταξύ αυτών, σημαντικοί είναι:
η ιδιοσυγκρασία του παιδιού, το φύλο, η σωματική υγεία, η σχέση με τους γονείς πριν από το διαζύγιο, τα χαρακτηριστικά της διαδικασίας του διαζυγίου, ο χρόνος μετά το διαζύγιο, η ποιότητα της ανατροφής και της φροντίδας.
Η συχνότητα, η σοβαρότητα, η ένταση και η διάρκεια των συγκρούσεων μεταξύ των γονέων είναι καθοριστικής σημασίας.
Δυσαρμονία και χρόνιες, άλυτες συγκρούσεις εκθέτουν τα παιδιά σε εχθρικότητα, διαφωνίες και θυμό:
- Προκαλούν αισθήματα ενοχής, ντροπή, και φόβο.
- Στα βρέφη και στα νήπια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή συναισθηματική ανασφάλεια και να διαταράξουν τη δημιουργία δεσμού με τους γονείς,
- Στα μεγαλύτερα παιδιά και στους εφήβους αποτελούν αιτία διαταραχών συμπεριφοράς τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια.
Έντονα επίπεδα συγκρούσεων πριν από το χωρισμό των γονέων, εκδηλώνουν, συχνά, διαφορετικά προβλήματα, όπως:
- διαταραχές διαγωγής,
- αντικοινωνική συμπεριφορά,
- δυσκολία στις σχέσεις με συνομηλίκους και άτομα εξουσίας,
- κατάθλιψη,
- χαμηλή σχολική απόδοση και χαμηλά επιτεύγματα.
- Συνήθως, είναι πιο επιθετικά και παρορμητικά και εμπλέκονται συχνότερα σε αντικοινωνικές συμπεριφορές σε σύγκριση με τους συνομηλίκους.
- Σημαντικές διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών, ως προς το είδος της συμπεριφοράς, δεν αναφέρονται.
Το διαζύγιο επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη ζωή των παιδιών όπως:
- αλλαγή κατοικίας,
- σχολείου,
- δραστηριοτήτων
- οικονομικές δυσκολίες.
Σχολική απόδοση, συνήθως, χαμηλή, και οφείλεται σε ανεπαρκή επίβλεψη. Η πτώση της σχολικής απόδοσης είναι μικρότερη, όταν εμπλέκεται ο πατέρας στα θέματα του σχολείου.
Δεν παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς ή ψυχικής υγείας όλα τα παιδιά.
Προστατευτικό παράγοντα αποτελούν τα χαρακτηριστικά του παιδιού, όπως:
- η ιδιοσυγκρασία, οι γνωστικές δεξιότητες και η εικόνα εαυτού,
- η καλή σχέση με τον ένα γονέα ή άλλο σημαντικό άτομο,
- η υποστήριξη μεταξύ αδελφών και συνομηλίκων.
Προσεγγίσεις Αντιμετώπισης
Εφαρμογή διαφορετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για γονείς, με σκοπό την υποστήριξη γονέων και παιδιών και τον έλεγχο των συγκρούσεων και των αρνητικών επιπτώσεων με παράλληλη ατομική ή ομαδική υποστήριξη στο παιδί.
Οι γονείς ενημερώνονται για:
- τις συνήθεις αντιδράσεις των παιδιών στο χωρισμό
- για τις συνέπειες της συνεχιζόμενης σύγκρουσης μεταξύ τους.
- Αναλύονται οι θετικές αντιδράσεις των γονέων, που διευκολύνουν την προσαρμογή του παιδιού, και τονίζεται η κατανόηση της ανάγκης για συνεχή σχέση και με τους δυο γονείς, άσχετα από τη σχέση και τα συναισθήματα των γονέων μεταξύ τους.
- Συζητούνται επίσης οι πιθανές νομικές διαδικασίες, που ακολουθούν.